Marathon
Deelneemsters aan de marathon op de Olympische Spelen 2012 te Londen.
Algemene gegevens
Organisatie	België: KBAB  Nederland: Atletiekunie  Suriname: SAB Mondiaal: IAAF
Categorie	Hardlopen
Locatie	Weg / Atletiekbaan
Competities / Kampioenschappen
Kampioenschappen	BK / NK / EK / WK / OS World Marathon Majors
Kampioenen
kampioen	2:23.56 Stijn Fincioen 2:46.31 Els Rens[1]
kampioen	2:18.53 Patrick Stitzinger 2:35.39 Andrea Deelstra
kampioen	2:09.51 Stephen Kiprotich 2:25.44 Edna Kiplagat
kampioen	2:08.01 Stephen Kiprotich 2:23.07 Tiki Gelana
Records
record	2:07.19 Vincent Rousseau 2:23.05 Marleen Renders
record	2:08.21 Kamiel Maase 2:23.43 Lornah Kiplagat
Europees record	2:06.36 António Pinto 2:06.36 Benoît Zwierzchiewski 2:15.25 Paula Radcliffe
record	2:03.23 Wilson Kipsang 2:15.25 Paula Radcliffe
Verwante sporten
Disciplines	60m 100m 200m 400m 800m 1000m 1500m 3000m 5000m 10000m 100km Halve marathon 4 x 100m 4 x 200m 4 x 400m 4 x 800m 4 x 1500m Zweedse estafette Veldlopen
Verwante sporten	Snelwandelen Hordelopen Triatlon Duatlon
Laatst bijgewerkt op: 26 augustus 2013
Portaal     Sport Atletiek

De marathon is een hardloopwedstrijd over een afstand van 42,195 km.

Geschiedenis van de marathon

De oorsprong van de marathon ligt in het jaar 490 v.Chr., toen de Griekse soldaat Pheidippides van Marathon naar Athene gesneld zou zijn om het nieuws van de overwinning van de Atheners (onder leiding van generaal Miltiades) op de numeriek veel sterkerePerzen te melden. Dat gebeurde toen Darius koning was over de Meden en de Perzen. Pheidippides legde echter de afstand tussen Athene en Sparta af om hulp te vragen aan de Spartanen. Toen deze weigerden liep de bode terug naar Athene en in een ruk naar Marathon. Bij de uiteindelijke overwinning liep hij terug naar Athene.

De geschiedenis vermeldt wel dat deze laatste tocht, van Marathon naar Athene (eerste marathon) een dodelijke afloop had: na het uitbrengen van de woorden "Verheug u, wij hebben gewonnen!" in het centrum van Athene, viel de boodschapper dood neer; hij bleek een zonnesteek te hebben opgelopen. Over de waarheid van dit verhaal valt nog te twisten, een aantal historici beweert dat deze marathon nooit gelopen is.

Eind 19e eeuw ontstond onder aanvoering van Pierre de Coubertin de Olympische beweging, die streefde naar de invoering van een groots internationaal sportevenement, dat tevens als een eerbetoon moest gelden aan klassieke idealen, die in het oude Griekenland werden verondersteld. Om daaraan meer cachet te geven bedacht men de invoering van onderdelen, die de herinnering daaraan moesten uitdrukken: het discuswerpen en ook de marathonloop: een hardloopwedstrijd over een lange afstand, die werd beschouwd als de grens van het menselijk kunnen en waarin vooral het uithoudingsvermogen van de deelnemers flink op de proef zou worden gesteld.

De Franse filoloog Michel Bréal opperde om die reden in 1896 de marathonloop in het programma van de eerste moderneOlympische Spelen op te nemen. Die spelen werden in Griekenland gehouden. Bréal pleitte voor een marathon tussen Marathon en Athene, maar bij een test vooraf bleek de uiteindelijk te lopen afstand wel erg lang: 48 km. Voor de wedstrijd werd een wat kortere afstand bepaald.

De officiële afstand van de marathon zoals die tot heden geldt, werd voor het eerst gelopen bij de vierde Olympische Spelen, die van1908 in Londen. Toen werd de oorspronkelijke afstand van 25 mijl verlengd naar 26 mijl, dit om louter organisatorische redenen ten gevolge van een verzoek van het Britse koningshuis. De afstand kwam enigszins overeen met die van de eerste Griekse marathon: 42 km en 195 meter, de afstand tussen de start op het terrein voor Windsor Castle tot de finishlijn die precies voor de koninklijke tribune in het White City Stadion in West-Londen was uitgezet. Op de volgende Olympische Spelen werd er echter weer een andere afstand gelopen, en pas 12 jaar later werd internationaal definitief vastgelegd dat de marathon over 42 km en 195 meter verlopen zou moeten worden.

Wedstrijden en lopers

 

Verslag van de internationale marathon van Enschede in 1951 door het Polygoon-journaal

De marathon vergt bijzonder veel van het fysieke uithoudingsvermogen. De marathonelite bij de mannen loopt met een gemiddelde snelheid van rond de 20 km per uur (2:06.31 of sneller, om precies te zijn; het wereldrecord staat op 20,58 km per uur). Ook een goed getrainde atleet kan normaal gesproken slechts enkele malen per jaar een hele wedstrijdmarathon op snelheid uitlopen, omdat het lichaam tijd nodig heeft om te herstellen. Duurloop, snelheidstraining, krachttraining, een uitgebalanceerd voedingsschema (onder meer koolhydraten) en een ijzeren motivatie zijn enkele ingrediënten die het goed volbrengen van een marathon mogelijk maken.

De halve marathon is geen Olympische afstand, maar geldt als populaire wedstrijdafstand. Ervaren lopers doen het er soms bij als extra training. Ook is de marathon opgenomen in de triatlon.

Grote marathons

De volgende marathons hadden ooit meer dan 30.000 finishers:

Marathons in Nederland (actueel)

Marathons in België (actueel)

Marathons in Nederland (voormalig)

De volgende marathons worden niet meer gehouden:

Succesvolle lopers

Mannen

Emil Zátopek (Tsjecho-Slowakije) - Abebe Bikila (Ethiopië) - Paavo Nurmi (Finland) - Paul Tergat (Kenia) - Haile Gebrselassie (Ethiopië)
Nederlandse lopers: Gerard Nijboer - Marti ten Kate - Greg van Hest - Kamiel Maase - Bert van Vlaanderen - Luc Krotwaar - Koen Raymaekers - Michel Butter
Belgische lopers: Etienne Gailly - Aureel Vandendriessche - Karel Lismont - Vincent Rousseau - Armand Parmentier - Koen Allaert - Marc Smet - Stefaan Engels - Willem Van Schuerbeeck

Vrouwen

Paula Radcliffe (Engeland) - Grete Anderson-Waitz (Noorwegen) - Tegla Loroupe (Kenia) - Margaret Okayo (Kenia) - Uta Pippig (Duitsland) - Naoko Takahashi (Japan) - Elfenesh Alemu (Ethiopië)
Nederlandse loopsters: Carla Beurskens - Anne van Schuppen - Nadezhda Wijenberg - Lornah Kiplagat - Ingrid Prigge - Hilda Kibet
Belgische loopsters: Marleen Renders

Records

Het wereldrecord bij de mannen is 2:03.23 en staat op naam van de Keniaan Wilson Kipsang, gelopen in 2013 in Berlijn. Het Belgisch record is 2:07.20 van Vincent Rousseau, gelopen in 1995 tijdens de Marathon van Berlijn. Het Nederlands record is 2:08.21 van Kamiel Maase, gelopen in 2007 tijdens de Marathon van Amsterdam.[2]

Bij de vrouwen is het wereldrecord 2:15.25. Dit werd in april 2003 in Londen gelopen door Paula Radcliffe, die daarmee het record van de Japanse Naoko Takahashi fors verbeterde. Het Belgisch record is 2:23.05, gelopen in 2002 door Marleen Renders. Het Nederlands record van 2:23.43 is sinds 2 november 2003 in handen van Lornah Kiplagat, gelopen in New York (3e plaats). Zij verbeterde daarmee het oude record uit 1987 van Carla Beurskens (2:26.34, Tokio). Lornah zelf liep overigens in de marathon van Osaka eerder in 2003 een nog snellere tijd (2:22.22). Ten tijde van die race had ze echter nog niet de Nederlandse nationaliteit.

Atleten onder de 2 uur 6 minuten

De volgende atleten hebben een marathon binnen de 2 uur en 6 minuten gelopen. Indien ze hier meerdere keren in geslaagd zijn, is alleen de beste tijd vermeld:

#	naam	land	tijd	wedstrijd
1	Geoffrey Mutai	KEN	2:03.02[3]	Boston 2011
2	Moses Mosop	KEN	2:03.06[3]	Boston 2011
3	Wilson Kipsang	KEN	2:03.23	Berlijn 2013
4	Patrick Makau Musyoki	KEN	2:03.38	Berlijn 2011
5	Dennis Kimetto	KEN	2:03.45	Chicago 2013
6	Emmanuel Mutai	KEN	2:03.52	Chicago 2013
7	Haile Gebrselassie	ETH	2:03.59	Berlijn 2008
8	Eliud Kipchoge	KEN	2:04.05	Berlijn 2013
9	Ayele Abshero	ETH	2:04.23	Dubai 2012
10	Duncan Kibet	KEN	2:04.27	Rotterdam 2009
11	James Kwambai	KEN	2:04.27	Rotterdam 2009
12	Tsegay Kebede	ETH	2:04.38	Chicago 2012
13	Lelisa Desisa Benti	ETH	2:04.45	Dubai 2013
14	Jonathan Maiyo Kiplimo	KEN	2:04.45	Dubai 2012
15	Yemane Adhane	ETH	2:04.48	Rotterdam 2012
16	Berhanu Shiferaw Tolcha	ETH	2:04.48	Dubai 2013
17	Tadese Tola Woldegeberel	ETH	2:04.49	Dubai 2013
18	Getu Feleke	ETH	2:04.50	Rotterdam 2012
19	Dino Sefir Kemal	ETH	2:04.50	Dubai 2012
20	Feyisa Lilesa	ETH	2:04.52	Chicago 2012
21	Endesha Negesse Shumi	ETH	2:04.52	Dubai 2013
22	Gebre-egziabher Gebremariam	ETH	2:04.53	Boston 2011
23	Bernard Kiprop Koech	KEN	2:04.53	Dubai 2013
24	Markos Geneti Guteta	ETH	2:04.54	Dubai 2012
25	Paul Tergat	KEN	2:04.55	Berlijn 2003
26	Sammy Korir	KEN	2:04.56	Berlijn 2003
27	Ryan Hall	USA	2:04.58[3]	Boston 2011
28	Abel Kirui	KEN	2:05.04	Rotterdam 2009
29	Samuel Wanjiru	KEN	2:05.10	Londen 2009
30	Stanley Biwott	KEN	2:05.12	Parijs 2012
31	Vincent Kipruto	KEN	2:05.13	Rotterdam 2010
32	Martin Lel	KEN	2:05.15	Londen 2008
33	Levi Matebo Omari	KEN	2:05.16	Frankfurt 2011
34	Sammy Kitwara	KEN	2:05.16	Chicago 2013
35	Albert Matebor Kiplagat	KEN	2:05.25	Frankfurt 2011
36	Jaouad Gharib	MAR	2:05.27	Londen 2009
37	Wilson Chebet	KEN	2:05.27	Rotterdam 2011
38	Tilahun Regassa	ETH	2:05.27	Chicago 2012
39	Abderrahim Goumri	MAR	2:05.30	Londen 2008
40	Wilson Loyanai Erupe	KEN	2:05.37	Seoel 2012
41	Khalid Khannouchi	USA	2:05.38	Londen 2002
42	Peter Some	KEN	2:05.38	Parijs 2013
43	Eliud Kiptanui	KEN	2:05.39	Praag 2010
44	Dadi Gemeda Yama	ETH	2:05.41	Dubai 2012
45	Abdullah Dawit Shami	ETH	2:05.42	Dubai 2012
46	Deresse Chimsa Edae	ETH	2:05.42	Dubai 2012
47	Dickson Chumba	KEN	2:05.46	Eindhoven 2012
48	Jafred Chirchir Kipchumba	KEN	2:05.48	Eindhoven 2011
49	William Kipsang	KEN	2:05.49	Rotterdam 2008
50	Evans Rutto	KEN	2:05.50	Chicago 2003
51	Robert Kiprono Cheruiyot	KEN	2:05.52	Boston 2010

Wereldrecordontwikkeling

Wereldrecords worden erkend voor de marathon door de IAAF, en worden erkend wanneer het wedstrijdparcours officieel is gemeten door een internationale parcoursmeter die lid moet zijn van het "IAAF/AIMS panel" (niveau "A" of "B"). Dit is nodig omdat de verschillende marathons niet zomaar vergeleken worden omdat de aard van het parcours (vlak of heuvelachtig bv.) een grote rol speelt en het niet altijd zeker is of de afgelegde afstand exact 42,195 km is. Lange tijd werd er daarom gesproken van "beste wereldprestatie" op de marathon in plaats van wereldrecord.

Mannen

Datum	Atleet	Nationaliteit	Tijd	Plaats	Land	Uitslagen
10 april 1896	Spiridon Louis	GRE	2:58.50	Athene	Griekenland	uitslag
24 juli 1908	John Hayes	USA	2:55.18,4	Shepherd's Bush	Engeland
1 januari 1909	Robert Fowler	USA	2:52.45,4	Yonkers	VS
12 februari 1909	James Clark	USA	2:46.52,6	New York	VS
8 mei 1909	Albert Raines	USA	2:46.04,6	New York	VS
12 februari 1909	Frederick Barrett	GBR	2:42.31	Shepherd's Bush	Engeland
12 mei 1913	Harry Green	GBR	2:38.16,2	Shepherd's Bush	Engeland
31 mei 1913	Alexis Ahlgren	SWE	2:36.06,6	Shepherd's Bush	Engeland
20 augustus 1920	Hannes Kolehmainen	FIN	2:32.35,8	Antwerpen	België	uitslag
13 oktober 1925	Albert Michelsen	USA	2:29.01,8	Port Chester	VS
31 maart 1935	Fusashige Suzuki	JPN	2:27.49	Tokio	Japan
3 april 1935	Yasuo Ikenaka	JPN	2:26.44	Tokio	Japan
3 november 1935	Sohn Kee-chung	KOR	2:26.42	Tokio	Japan
19 april 1947	Suh Yun-Bok	KOR	2:25.39	Boston	VS	uitslag
14 juni 1952	Jim Peters	GBR	2:20.42,2	Chiswick	Engeland
13 juli 1953	Jim Peters	GBR	2:18.40,2	Chiswick	Engeland
4 oktober 1953	Jim Peters	GBR	2:18.34,8	Turku	Finland
26 juli 1954	Jim Peters	GBR	2:17.39,4	Chiswick	Engeland
24 augustus 1958	Sergej Popov	URS	2:15.17	Stockholm	Zweden
10 september 1960	Abebe Bikila	ETH	2:15.16,2	Rome	Italië	uitslag
17 februari 1963	Toru Terasawa	JPN	2:15.15,8	Beppu	Japan
15 juni 1963	Leonard Edelen	USA	2:14.28	Cheswick	Engeland
13 juni 1964	Basil Heatley	GBR	2:13.55,2	Cheswick	Engeland
21 oktober 1964	Abebe Bikila	ETH	2:12.12	Tokio	Japan	uitslag
12 juni 1965	Mono Shigematsu	JPN	2:12.00	Cheswick	Engeland
3 december 1967	Derek Clayton	AUS	2:09.37	Fukuoka	Japan	uitslag
30 mei 1969	Derek Clayton	AUS	2:08.34	Antwerpen	België
6 december 1981	Robert de Castella	AUS	2:08.18	Fukuoka	Japan	uitslag
21 oktober 1984	Steve Jones	GBR	2:08.05	Chicago	VS	uitslag
20 april 1985	Carlos Lopes	POR	2:07.12	Rotterdam	Nederland	uitslag
17 april 1988	Belayneh Densamo	ETH	2:06.50	Rotterdam	Nederland	uitslag
20 september 1998	Ronaldo da Costa	BRA	2:06.05	Berlijn	Duitsland	uitslag
24 oktober 1999	Khalid Khannouchi	MAR	2:05.42	Chicago	VS	uitslag
14 april 2002	Khalid Khannouchi	USA 1	2:05.38	Londen	Engeland	uitslag
28 september 2003	Paul Tergat	KEN	2:04.55	Berlijn	Duitsland	uitslag
30 september 2007	Haile Gebrselassie	ETH	2:04.26	Berlijn	Duitsland	uitslag
28 september 2008	Haile Gebrselassie	ETH	2:03.59	Berlijn	Duitsland	uitslag
25 september 2011	Patrick Makau Musyoki	KEN	2:03.38	Berlijn	Duitsland	uitslag
29 september 2013	Wilson Kipsang	KEN	2:03.23	Berlijn	Duitsland	uitslag

Vrouwen

Datum	Atlete	Nationaliteit	Tijd	Plaats	Land	Uitslagen
3 oktober 1926	Violet Piercy	GBR	3:40.22	Londen	Engeland
13 december 1963	Merry Lepper	USA	3:37.04	Culver City	VS
23 mei 1964	Dale Greig	GBR	3:27.45	Ryde	Engeland
21 juli 1964	Mildred Sampson	NZL	3:19.33	Auckland	Nieuw-Zeeland
6 mei 1967	Maureen Wilton	CAN	3:15.22	Toronto	Canada
16 september 1967	Anni Pede-Erdkamp	GDR	3:07:26	Waidneil	Duitsland
28 februari 1970	Caroline Walker	USA	3:02.53	Seaside	VS
9 mei 1971	Beth Bonner	USA	3:01.42	Philadelphia	VS
31 augustus 1971	Adrienne Beames	AUS	2:46.30	Werribee	Australië (onzeker)
27 oktober 1974	Chantal Langlace	FRA	2:46.24	Neuf-Brisach	Frankrijk
1 december 1974	Jacqueline Hansen	USA	2:43.55	Culver	VS
21 april 1975	Liane Winter	FRG	2:42.24	Boston	VS	uitslag
3 mei 1975	Christha Vahlensieck	FRG	2:40.16	Dulmen	Duitsland
12 oktober 1975	Jacqueline Hansen	USA	2:38.19	Eugene	VS
1 mei 1977	Chantal Langlace	FRA	2:35.16	Spaans kampioenschap	Oyarzun
10 september 1977	Christa Vahlensiek	FRG	2:34.48	West-Berlijn	Duitsland
22 oktober 1978	Grete Waitz	NOR	2:32.30	New York	VS	uitslag
21 oktober 1979	Grete Waitz	NOR	2:27.33	New York	VS	uitslag
26 oktober 1980	Grete Waitz	NOR	2:25.42	New York	VS	uitslag
17 april 1983	Grete Waitz	NOR	2:25.29	Londen	Engeland	uitslag
18 april 1983	Joan Benoit	USA	2:22.43	Boston	VS	uitslag
21 april 1985	Ingrid Kristiansen	NOR	2:21.06	Londen	Engeland	uitslag
19 april 1998	Tegla Loroupe	KEN	2:20.47	Rotterdam	Nederland	uitslag
26 september 1999	Tegla Loroupe	KEN	2:20.43	Berlijn	Duitsland	uitslag
30 september 2001	Naoko Takahashi	JPN	2:19.46	Berlijn	Duitsland	uitslag
7 oktober 2001	Catherine Ndereba	KEN	2:18.47	Chicago	VS	uitslag
13 oktober 2002	Paula Radcliffe	GBR	2:17.18	Chicago	VS	uitslag
13 april 2003	Paula Radcliffe	GBR	2:15.25	Londen	Engeland	uitslag

Andere betekenissenDe naam 'marathon' wordt ook gegeven voor andere races over lange afstand of het lang achter elkaar beoefenen van dezelfde bezigheid.

Zie ook het artikel marathonschaatsen.

Zie ook[bewerken]

Portaal Atletiek

• Marathontoerisme
• Lijst van marathons
• Lijst van marathonresultaten in 2006
• Lijst van snelste marathonsteden
• Nederlands kampioenschap marathon

Olympisch kampioen

Atletiek: Marathon vrouwen 1984: Joan Benoit · 1988: Rosa Mota · 1992: Valentina Jegorova · 1996: Fatuma Roba · 2000: Naoko Takahashi · 2004: Mizuki Noguchi · 2008: Constantina Tomescu · 2012: Tiki Gelana Atletiek: Marathon mannen 1896: Spiridon Louis · 1900: Michel Théato · 1904: Thomas J. Hicks · 1906: William Sherring · 1908: Johnny Hayes · 1912: Kenneth  McArthur · 1920: Hannes Kolehmainen · 1924: Albin Stenroos ·1928: Ahmed Boughéra El Ouafi · 1932: Juan Carlos Zabala · 1936: Sohn Kee-chung · 1948: Delfo Cabrera · 1952: Emil Zátopek · 1956: Alain Mimoun · 1960: Abebe Bikila · 1964: Abebe Bikila · 1968: Mamo Wolde ·1972: Frank Shorter · 1976: Waldemar Cierpinski · 1980: Waldemar Cierpinski · 1984: Carlos Lopes · 1988: Gelindo Bordin · 1992: Hwang Young-cho · 1996: Josia Thugwane · 2000: Gezahegne Abera ·2004: Stefano Baldini · 2008: Samuel Wanjiru · 2012: Stephen Kiprotich

Atletiek

Onderdelen Loopnummers 60 m  · 100 m · 200 m · 400 m · 800 m · 1.000 m · 1.500 m · Engelse mijl · 3.000 m · 5.000 m · 10.000 m · Uurrecord Horden 60 m horden  · 100 m horden · 110 m horden · 400 m horden · 3.000 m Steeplechase Snelwandelen 10 km snelwandelen · 20 km snelwandelen · 30 km snelwandelen · 50 km snelwandelen Estafette 4 x 100 m estafette · 4 x 200 m estafette · 4 x 400 m estafette · 4 x 800 m estafette · 4 x 1.500 m estafette · Zweedse estafette Technische nummers hoogspringen · polsstokhoogspringen · verspringen · hink-stap-springen · kogelstoten · discuswerpen · speerwerpen · kogelslingeren Meerkamp vijfkamp (vrouwen indoor) · zevenkamp · tienkamp (mannen outdoor) Wegatletiek 10 km · 15 km · 20 km · halve marathon · 25 km · 30 km · marathon · veldlopen Gerelateerde onderwerpen Verwante sporten Ultralopen · Oriëntatieloop · Triatlon · Wandelen · Nordic walking · Wheelen Overig Atletiekbaan · Finse piste · IAAF · European Athletic Association · KNAU · KBAB · Mastersatletiek · Pentatlon